KONDA Enflasyon Beklenti Anketi Sonuçları

1. Özet İstatistikler
2. Demografik ve Siyasi Kırılımlar
3. Künye Bilgisi

1. Özet İstatistikler

• Ortalamadan üç standart sapmadan fazla ayrışan değerler hesaplamalardan hariç tutulmuştur.

Geçmiş 12 aylık enflasyon algısı, 12 ay sonraki enflasyon beklentisi ve 2025 sonu enflasyon beklentisi sorularına verilen yanıtlara göre ortalama değerler, medyan değerlerden yüksektir. Bu durum her üç soruya verilen yanıtların da dağılımının sağa çarpık olduğunu göstermektedir. Bu çarpıklık, bazı katılımcıların çok yüksek enflasyon algısı ve tahminleri bildirmesi nedeniyle ortalama değerin yukarı çekildiğini göstermektedir. 

Anket sorularına verilen cevabın katılımcılar arasında ne kadar farklı olduğunu ölçen çeyrekler arası açıklık (IQR) değeri (3. satır), ankete verilen cevaplar küçükten büyüğe sıralandıktan sonra dağılımın yüzde 25. ve 75. sıralarına karşılık gelen kişilerin beklenti farkının kaç puan olduğunu göstermektedir. Geçen aya kıyasla, 12 ay geçmişe yönelik enflasyon algısının IQR değerinde bir artış yaşanmıştır. Bu da geçmiş enflasyon algısında görüş ayrılıklarının arttığını göstermektedir.

Geçtiğimiz Ocak ayında, geçmiş enflasyon algısı ve 12 ay sonraki enflasyon beklentisinde iyimserleşme eğiliminin devam ettiğini gözlemlemiştik. Ancak Şubat 2025 itibarıyla bu trendin sekteye uğradığı görülmektedir. Ocak ayında yüzde 95 seviyesine kadar gerileyen geçmiş enflasyon algısı, Şubat ayında 13 puanlık bir artışla yüzde 108 seviyesine yükselmiştir.

Benzer bir eğilim, 12 ay sonrasına yönelik enflasyon beklentilerinde de gözlemlenmektedir. Geçtiğimiz ay yüzde 97 seviyesine düşen beklenti, Şubat ayında artış göstererek yüzde 103 seviyesine ulaşmıştır. Bu durum, enflasyon algısı ve beklentilerinde Ocak ayına kıyasla bir yükselme olduğunu göstermektedir.

2024 Aralık ayında katılımcılara yöneltilen yıl sonu enflasyon tahmini, ortalama yüzde 98 seviyesindeydi. Şubat ayına gelindiğinde ise bu tahminin yüzde 87’ye gerilediği gözlemleniyor. Bu düşüş, katılımcıların yıl sonu enflasyon beklentilerinde bir iyimserlik işareti olarak yorumlanabilir. Ancak, geçmiş enflasyon algısı ve 12 ay sonraki enflasyon beklentisindeki artışla birlikte değerlendirildiğinde, kısa vadede enflasyon beklentilerinde belirsizliğin sürdüğü söylenebilir.

2. Demografik ve Siyasi Kırılımlar

Bu bölümde 12 ay ileriye yönelik hanehalkı enflasyon beklentileri bazı demografik ve siyasi tercihlere göre incelenmiştir.

1) Demografik gruplar arasında, enflasyon beklentilerinde bir diğer önemli artış ise gençlerde yaşanmıştır. Geçtiğimiz ay 18-33 yaş arasındaki katılımcıların enflasyon beklentisi yüzde 97 seviyesindeyken, Şubat ayında bu oran 11 puanlık bir artışla yüzde 108 seviyesine yükselmiştir.

2) Geçinebilme durumuna göre yapılan incelemede, geçinebildiğini ve birikim yapabildiğini belirten kişilerin enflasyon beklentilerinde herhangi bir değişiklik gözlemlenmemektedir. Ancak, kıt kanaat geçinebildiğini, geçinemediğini ve bazı ödemeleri yapamayıp borca girdiğini ifade eden katılımcıların enflasyon beklentilerinde geçen aya göre bir artış yaşandığı görülmektedir. Bu bulgu, literatürle de uyumludur. Literatüre göre, maddi zorlukları olan veya gelecekte mali zorluklar yaşayacağını öngören bireyler, enflasyon beklentilerinde daha yüksek tahminler yapmaya eğimli olabilmektedir. ¹

3) Bu ay katılımcılara "Yakın zamanda hanenin geçimini sağlamak, ekonomik durumunuzu sürdürmek veya iyileştirmek için siz veya aileniz, ne veya neler yaptınız?" sorusunu yönelttik. Bu soruya göre yapılan incelemede, enflasyon beklentisi en yüksek olan kesim yüzde 130 beklenti ile yakın zamanda şehir değiştirenler. Bunları hane üyelerinden başkaları çalışmaya başlayanlar, ek iş yapanlar ve altın, döviz gibi birikimlerini satanlar takip ediyor.

Memlekete dönen, iş değiştiren ve ev, araba, arsa satanların enflasyon beklentisi ise Türkiye ortalamasının altında kaldığı gözlemleniyor.

3. KONDA Enflasyon Beklenti Anketi Künye Bilgisi 

Bu araştırma, Türkiye’deki 18 yaş üstü nüfusun enflasyon beklentilerini ölçmeyi hedeflemektedir.

Araştırma 7-9 Şubat 2025 tarihleri arasında, KONDA saha çalışmasına katılmayı kabul etmiş kişilerle hanelerde yüz yüze görüşmeler yoluyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar, araştırmaya gönüllü olarak dahil olmuş ve her bir görüşme KONDA’ya bağlı anketörler tarafından gerçekleştirilmiştir.

Araştırma kapsamında, 27 ilde, 70 farklı ilçe ve 110 farklı mahallede ikamet eden toplam 1761 kişiyle hanelerinde yüz yüze görüşülmüştür.

Araştırma, Türkiye’nin 18 yaş üstü yetişkin nüfusunu temsil eden bir örneklemle, katılımcıların tercihlerindeki eğilim ve değişimleri tespit etmek amacıyla tasarlanmıştır. Bulgularının hata payı, yüzde 95 güven aralığında +/- 2,34, yüzde 99 güven aralığında yüzde +/- 3,07’dir.

Örneklem, ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) verilerine dayalı mahalle ve köylerin nüfus büyüklükleri ve eğitim seviyeleri verileri ile 14 Mayıs 2023 Genel seçimlerinin mahalle ve köy sonuçları katmanlandırılarak hazırlanmıştır. Yerleşim yerleri önce kır/kent/metropol olarak ayrıştırılmış ve 12 bölge esas alınarak örneklem tespit edilmiştir.

Dipnotlar

¹ Ehrmann, M., Pfajfar, D., & Santoro, E. (2015). Consumers’ attitudes and their inflation expectations (FEDS Working Paper No. 2015-015). Board of Governors of the Federal Reserve System. (Erişim Tarihi: 21.02.2025)

² Frasquilho, D., Matos, M. G., Salonna, F., Guerreiro, D., Storti, C. C., Gaspar, T., & Caldas-de-Almeida, J. M. (2016). Mental health outcomes in times of economic recession: a systematic literature review.BMC public health, 16, 115. (Erişim Tarihi: 21.02.2025)

³ Mitra, S., Shen, C., Pinnamraju, J., Wiener, R. C., Wang, H., Pathak, M., Findley, P. A., & Sambamoorthi, U. (2024). Stress Due to Inflation: Changes over Time, Correlates, and Coping Strategies among Working-Age Adults in the United States. International journal of environmental research and public health, 21(2), 157. (Erişim Tarihi: 21.02.2025)