KONDA Enflasyon Beklenti Anketi  Sonuçları

1. Özet İstatistikler
2. Demografik ve Siyasi Kırılımlar
3. Künye Bilgisi

1. Özet İstatistikler

• Ortalamadan üç standart sapmadan fazla ayrışan değerler hesaplamalardan hariç tutulmuştur.

Enflasyon beklentileri ortalama değeri yıllık enflasyon tahmini için medyan değerinden daha yüksektir (birinci sütun). Bu durum dağılımın sağa çarpık olduğunu göstermektedir. Yani, yıllık enflasyon beklentileri yüzde 95’ten düşük olanların sayısı, yüksek olanlardan daha fazladır. 12 ay ileriye yönelik beklentilerde de (ikinci sütun) yıllık enflasyon beklentisine benzer şekilde ortalama değer, medyan değerden yüksektir. Bu da 12 ay ileriye yönelik enflasyon beklentisinin de sağa çarpık olduğunu göstermektedir.

Anket sorularına verilen cevabın katılımcılar arasında ne kadar farklı olduğunu ölçen çeyrekler arası açıklık (IQR) değeri (3. satır), ankete verilen cevaplar küçükten büyüğe sıralandıktan sonra dağılımın yüzde 25. ve 75. sıralarına karşılık gelen kişilerin beklenti farkının kaç puan olduğunu göstermektedir. Aralık ayına kıyasla her iki soruda da IQR değerindeki artış, enflasyon tahminleri konusundaki görüş ayrılıklarının arttığını göstermektedir.

Nisan 2024’ten beri sorulan geçmiş bir yıllık enflasyon algısı, Haziran ve Kasım aylarında yükselmiş, geri kalan aylarda ise düşüş eğilimine geçmiştir.

Haziran 2024’ten itibaren sorulan 12 ay ileriye yönelik enflasyon beklentisi trendi incelendiğinde, Ağustos ayında görülen 8 puanlık artışın ardından aşağı yönlü bir eğilim gözlemlenmiştir.

Geçtiğimiz bir senelik enflasyon algısı ve 12 ay ileriye dönük enflasyon beklentisi birlikte değerlendirildiğinde, genel bir iyimserleşme trendi görülüyor. Ancak, bu iyimserlik dönemsel faktörlerden etkilenmeye devam ediyor. Ocak 2025 itibarıyla geçmiş enflasyon algısı yüzde 95 ile ilk defa gelecek enflasyon beklentisinin (yüzde 97) altında kaldı. Ocak 2025 itibarıyla geçmiş enflasyon algısının, gelecek beklentilerinin altına düşmesi, bireylerin geçmiş dönemi daha ılımlı değerlendirmeye başladığını ve/veya geleceğe dair daha sabitlenmiş bir beklentiye sahip olduklarını gösterebilir.

2. Demografik ve Siyasi Kırılımlar

Bu bölümde 12 ay ileriye yönelik hanehalkı enflasyon beklentileri bazı demografik ve siyasi tercihlere göre incelenmiştir.

1) Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a verilen karne notlarının enflasyon beklentileriyle güçlü bir ilişki göstermesidir. Ekonomi yönetimi açısından Cumhurbaşkanı’na "zayıf" veya "çok zayıf" notlarını veren katılımcıların 12 ay ileriye dönük enflasyon beklentisi ortalama yüzde 104 seviyesindeyken, "iyi" veya "pekiyi" notlarını veren katılımcılarda bu oran yüzde 80’e düşmektedir. Benzer bir şekilde, Cumhurbaşkanı’nın ülke yönetimi ve görevini yerine getirme performansı için verilen notların da enflasyon beklentilerini etkilediği gözlemlenmiştir. Bu bulgular, siyasi liderlere duyulan güvenin ekonomik algılar ve beklentiler üzerindeki belirleyici rolüne işaret etmektedir. Bu bulgu, literatürle de uyumludur. Literatürde, hükümeti destekleyen seçmenlerin ekonomik kurumlara daha fazla güven duyma eğiliminde olduğu belirtilmektedir. Bu güven, daha düşük enflasyon beklentileriyle sonuçlanabilirken, hükümete muhalif bireylerde ekonomik kurumlara duyulan güvenin düşük olması, ekonomik göstergelere dair daha yüksek tahminlere yol açabilmektedir.¹

2) Bu ay katılımcılara yöneltilen, “Sizce hükümetin açıkladığı asgari ücret maaşındaki artış ekonomik koşullara uygun bir artış mı?” sorusuna “Evet, uygun bir artış.” yanıtını veren bireylerin enflasyon beklentilerinin diğer kesimlere göre oldukça düşük olduğu gözlemlenmiştir. Türkiye genelinde 12 ay ileriye yönelik enflasyon beklentisi ortalama yüzde 97 olarak ölçülürken, asgari ücret artışını uygun bulan kişilerde bu oran yüzde 67 seviyesine kadar düşmektedir. Ancak, asgari ücret artışını ekonomik koşullara uygun bulan kişilerin yüzde 67 düzeyindeki enflasyon beklentisinin, asgari ücrete yapılan yüzde 30 oranındaki artışın oldukça üzerinde olması da dikkate değer bir bulgudur.

3) Enflasyon beklentilerini etkileyen bir diğer önemli parametre ise bireylerin geçinebilme durumudur. Geçtiğimiz ay, geçinebildiğini ve tasarruf yapabildiğini ifade eden katılımcılarda enflasyon beklentisi yüzde 86 olarak ölçülürken, geçinemediğini ve borca girdiğini belirten kişilerde bu oran yüzde 113 seviyesine çıkmaktadır.

3. KONDA Enflasyon Beklenti Anketi Künye Bilgisi 

Bu araştırma, Türkiye’deki 18 yaş üstü nüfusun enflasyon beklentilerini ölçmeyi hedeflemektedir.

Araştırma 10-12 Ocak 2025 tarihleri arasında, KONDA saha çalışmasına katılmayı kabul etmiş kişilerle hanelerde yüz yüze görüşmeler yoluyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar, araştırmaya gönüllü olarak dahil olmuş ve her bir görüşme KONDA’ya bağlı anketörler tarafından gerçekleştirilmiştir.

Araştırma kapsamında, 30 ilde, 97 farklı ilçe ve 147 farklı mahallede ikamet eden toplam 2368 kişiyle hanelerinde yüz yüze görüşülmüştür.

Araştırma, Türkiye’nin 18 yaş üstü yetişkin nüfusunu temsil eden bir örneklemle, katılımcıların tercihlerindeki eğilim ve değişimleri tespit etmek amacıyla tasarlanmıştır. Bulgularının hata payı, yüzde 95 güven aralığında +/- 1,89, yüzde 99 güven aralığında yüzde +/- 2,65’tir.

Örneklem, ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) verilerine dayalı mahalle ve köylerin nüfus büyüklükleri ve eğitim seviyeleri verileri ile 14 Mayıs 2023 Genel seçimlerinin mahalle ve köy sonuçları katmanlandırılarak hazırlanmıştır. Yerleşim yerleri önce kır/kent/metropol olarak ayrıştırılmış ve 12 bölge esas alınarak örneklem tespit edilmiştir.

Dipnotlar

¹ Binder, C., Couture, C., & Smit, A. (2024). Partisan trust in the Federal Reserve. American Economic Association. (Erişim Tarihi: 24.01.2025)